Ergotherapie bij COVID-19 - herstelzorg

Ter informatie; onderstaande brief hebben wij met de huisartsen in de regio gedeeld.

Ergotherapie stelt mensen in staat hun zelfstandigheid en draagkracht te behouden en te vergroten. Ergotherapeuten doen dit door functies, vaardigheden en strategieën te evalueren en deze in een activiteit effectief in te zetten. Dit kan door training, het aanleren van een ander manier van handelen, het inzetten van een hulpmiddel of door de activiteit of de omgeving aan te passen. Het doormaken van COVID-19 en/ of een IC-opname kunnen fysieke, psychische en cognitieve gevolgen hebben. Wanneer deze gevolgen problemen veroorzaken in de uitvoer van dagelijkse handelingen kan er gedacht worden aan het inschakelen van een ergotherapeut.

Voor ergotherapie is derhalve 10 uur extra beschikbaar als post Covid aangetoond is en er een verwijzing van huisarts of specialist beschikbaar is. Wij nemen deel aan een landelijk onderzoek, waarbij we gebruik maken van diverse meetinstrumenten om de effectiviteit van de behandeling aan te tonen.

De ergotherapie behandeling richt zich op de volgende domeinen:

Longproblematiek bij dagelijkse activiteiten
Ergotherapeutische interventies richten zich op het leren toepassen van energiebesparende ademtechnieken (PLB) en houdingen in voor de client betekenisvolle dagelijkse activiteiten. Bijv. activiteiten eenhandig uitvoeren en met de andere hand steun nemen, zodat hulp ademhalingsspieren kunnen ondersteunen, of de activiteit heel rustig uitvoeren zodat geen overbelasting plaats vindt Het herwinnen van het vertrouwen in de eigen mogelijkheden is een belangrijk doel.

Gevolgen van langdurige immobilisatie in dagelijkse activiteiten
Als gevolg van ernstige COVID-19 kan er sprake zijn van fysieke beperkingen zoals verminderde spierkracht, vermoeidheid, problemen met de arm-handfunctie en (risico op) decubitus, oedeem en contracturen. Een grote groep cliënten geeft aan problemen te ervaren in het uitvoeren van eenvoudige dagelijkse handelingen tgv de vermoeidheid. Het uitgangspunt voor de ergotherapeutische interventies is het onderzoeken wat het huidige niveau van functioneren is en het gestructureerd en gedoseerd uitvoeren van dagelijkse activiteiten waardoor de cliënt fysieke grenzen heel gedoseerd leert te verleggen en de energiebalans zich kan herstellen. Hiermee kan regie hervonden worden over de dagelijkse activiteiten en de rollen die de cliënt (weer) wil vervullen.

Cognitieve problematiek bij dagelijkse activiteiten
Overprikkeling, verminderde aandacht en concentratie, geheugenproblemen zijn veel gehoorde klachten. Tijdens de behandeling wordt dmv observaties, vragenlijsten of afnemen van een test uitgebreid bekeken welke klachten er zijn en wat hiervan de gevolgen zijn voor het dagelijks handelen. Uitleg wordt gegeven om inzicht te vergroten en aandacht wordt besteed aan het adequaat leren omgaan met cognitieve beperkingen door het aanleren van strategieën of compensatie mogelijkheden.

Psychische klachten en slaapproblemen
Cliënten kunnen langdurig te kampen hebben met overmatige psychosociale stress (inclusief angst en depressie). Ook is bekend dat slaapproblemen zich veelvuldig voordoen na het doormaken van ernstige COVID-19. Er kan sprake zijn van initiatiefverlies, inactiviteit of de client moeite heeft structuur aan te brengen in dagelijkse activiteiten. Een signalerende en begeleidende rol is hierbij weggelegd voor ergotherapeuten. De ergotherapeutische interventie biedt een aantal aandachtspunten en mogelijkheden voor de beïnvloeding van psychische klachten en slaapproblemen. Het geven van inzicht in (samenhang van) klachten ondersteunt een graduele opbouw van activiteiten en kan leiden tot het (her)vinden van een balans in betekenisvolle activiteiten en rollen van de client.

Werkhervatting
Een grote groep cliënten die COVID-19 heeft doorgemaakt is jonger dan 65 jaar. Soms zal pas later in het revalidatietraject zicht zijn op de mogelijkheden en beperkingen om werk te kunnen hervatten. Er wordt echter geadviseerd om vroegtijdig aandacht voor arbeid te hebben in de behandeling door inzicht bieden in eigen mogelijkheden in de context van werk, wetgeving en instanties. Versterken van zelfmanagement staat centraal in het opbouwen van belastbaarheid in werk en het waar nodig aanpassen van omstandigheden in de werksituatie.

(Over)belasting van de mantelzorger
Ook voor mantelzorgers kan de periode dat hun naaste ernstig ziek is geweest thuis een erg onzekere en stressvolle ervaring zijn. De ziekteperiode doet naast de mentale impact ook vaak op lichamelijk vlak een beroep op de mantelzorger door de hulp die zij bij dagelijkse handelingen van de cliënt bieden. Mantelzorgers leveren een wezenlijke bijdrage aan het herstel van de cliënt. Ergotherapie kan bijdragen aan vermindering van mogelijke psychische en fysieke klachten bij mantelzorgers die van invloed zijn op de dagelijkse activiteiten en rollen, om overbelasting te voorkomen en daarmee ook het herstel van de COVID-19 cliënt te bevorderen.